Un sistema di salubridat no mester ta solamente basa riba kalidat pero tambe ekuidat.

Nov 1, 2018 | News

Pa kada persona tin ku haña e lokual nan mester!

Willemstad –Dia 28, 29 i 30 di sèptèmber 2018 Santa Barbara Beach & Golf Resort tabata esenario pa e di 3 kongreso Karibense tokante dwarslesi. E kongreso a trese diferente kontinente huntu, entre otro Europa, Merka i Karibe pa kompartí konosementu riba e tópiko kon pa atendé e bareranan ku ta stroba un mihó kalidat di bida pa personanan ku tin dwarslesi.

 

E tema sentral pa e di 3 kongreso e aña aki tabata ‘Aksesibilidat den un Perspektiva mas Amplio’. A dividí e tema aki den 3 área: 1) Aksesibilidat na Inklushon ku énfasis riba maneho, 2) Aksesibilidat na kuido apropiá for di perspektiva médiko pa amplia konosementu i 3) Aksesibilidat na aktitut positivo pa apoyo sosial.

 

E kongreso a start dia 28 sèptèmber parti mainta ku un workshop pa atendé inisio di un Caribbean SCI Network. Tabatin representante di Kòrsou, St. Maarten, Haiti, Guyana, Costa Rica i Hulanda. Dr. Federico Montero di Costa Rica ku tambe tin dwarslesi, miembro di ISCoS (International Spinal Cord Society) a moderá e workshop. Durante e promé parti Dr. Juan Martina a duna informashon di nos situashon na Kòrsou relashoná ku dwarslesi. Dr. Kim Anderson di North American SCI Consortium a trese informashon di e konsorsio i su metanan. Dr. Montero a amplia riba kon e network di Afrika i Asia ta traha i tambe a duna informashon riba e proyekto IDAP ku ta un solushon ekonómiko pa kolekta dato. Pa e di dos parti a forma 3 grupo ku a elaborá riba e parti fuerte i débil den Karibe i tambe kiko ta e nesesidatnan urgente pa garantisá un mihó kalidat di bida pa personanan ku dwarslesi. Un total di 18 punto a bini dilanti pa menshoná algun, 1) nesesidat di mas konosementu di dwarslesi pa profeshonalnan di salu, 2) falta di aktividatnan edukativo y ki ròl Fundashon Alton Paas ta hunga den esaki,  3) nesesidat di leinan relashoná ku derechi i anti – diskriminashon den benefisio pa personanan ku dwarslesi i otro forma di limitashon i kumplimentu ku e lei, 4) Infrastruktura / mobilidat. Reto grandi na diferente isla dor di aspekto geográfiko, 5) Kon ta sigui ku care despues di cure. E workshop a konkluí ku e representantenan di Kòrsou, Haiti, St. Maarten i Guyana lo sigui den kolaborashon huntu ku dr. Montero pa yega na un Caribbean SCI Network.

Pa 6’or di atardi tabatin e apertura di e kongreso kaminda a pone énfasis riba e parti di maneho. E orador prinsipal di e anochi tabata Dr.  Stanley Lalta, un ekonomista den e área di salubridat ku a  start ku ‘Hustisia Sosial’ i ‘No Akseso na Kuido’.  Kuido ta un derechi! Mester haña manera pa logra BALANSE/HUSTISIA/BALOR AGREGA riba Igualdat i logra ku tur hende den komunidat ta risibí loke e mester pa e por partisipá. Esaki a bira un problema kapitalista i ekonómiko i nos no por permití nos mes ku e ser humano no ta logra su potensial kompletu den nos komunidat, pasombra e ser humano mester 3 dimenshon pa logra kobertura universal di salu. E mester ta: 1) disponibel; 2) di akuerdo ku un set kompletu di nesesidat i 3) pagabel. Pa enbèrdat trese inovashon den maneho i respaldá derechi na salu, mester traha huntu ku organisashonnan di pashènt pa trese mehorashon. Dr. Lalta a finalisá ku ‘Learning from the Chaos Theory: can ‘the flapping wings’ of someone like Mr. Alton Paas, eventually result in a ‘tornado’ elsewhere? Yes, it can!’

E kongreso a kontinuá djasabra 29 di sèptèmber henter dia ku atenshon riba temanan médiko ku oradornan di Hulanda, Merka i Kòrsou. Na apertura di e dia Andy Krichner, un persona ku dwarslesi a duna su testimonio kon el a sobrebibi i superá.   Atardi despues di pousa tabatin seshonnan paralelo ku e oradornan for di Merka i Hulanda.

Djadumingu 30 di sèptèmber a konkluí e kongreso ku temanan relashoná ku e persona ku dwarslesi i su famia. Un testimonio riba e dia aki tabata di Sun-Mi Venema di Hulanda ku a konta su historia personal for di momento ku el a haña e malesa di ‘locked-in syndrome’. Sun-Mi ta paralisá i no por papia. E ta komuniká via un ‘speech computer’. Sun-Mi a informá e oudiensia ku el a skirbi 2 buki ku un debe. ‘Mi ta aki nan pa stimulá, motivá i apoyá. Semper tin lus den skuridat pa desesperá ku un situashon por ta’.

 

E dia a konkluí ku un panel ku Andy Krichner, Alton Paas, dr. Juan Martina i dr. Ayal Zahavi pa dialogá riba 3 deklarashon i e oudiensia tambe por a partisipá. Na final riba petishon di Alton Paas 22 persona a duna nan nòmber pa traha riba algun área pa trese un kambio berdadero pa personanan ku dwarslesi i tambe otronan ku limitashon.

 

 

 

Fundashon Alton Paas i Sentro di Rehabilitashon Kòrsou por mira bèk riba un kongreso fruktífero